Elegjitë e marsit

Atit tim, i cili erdhi në mars

dhe pas 92 vitesh iku përsëri në mars.

Elegjia e parë

Aedi

Natë.

Fryn erë.

Mëngjesi është larg.

Frikë dhe mall sjell kujtimi yt,

kërrusur nën dorën e hënës,

që hyn nga dritarja e hapur.

Në rrugë një mace i kërcënohet natës.

Dhe heshtje prapë.

Dhe prapë natë...

Sa larg është agshol’ i një nate të tillë!

Frymëmarrja vjen e fishkur,

nga thellësitë e domosdoshmërisë,

dhe heshtja e natës e përgjon atë,

duke e shumëfishuar

në progresion me kompaktësinë e territ

dhe ajrit të lagësht...

Prapë heshtje...

Prapë natë...

Në një natë si kjo ekzistenca i përkulet kozmogonisë,

shkrihet në materien e krijimit,

kthehet në zanafillë...

Pastaj fryn një vals ere i beftë;

frikë, mallë, kujtime, heshtje...

Një mace kërcënohet tashmë nën dritaren e padukshme...

Natë...

Mars me lule pjeshkësh që shkërbejnë pendesë...

Do vijë edhe dita nesër,

do ikin dhe ca pak ditë të mbetura në kusur,

marsi do largohet më në fund,

duke kaluar përmes varrit tënd nën qiparis mbi kodër,

koha thjeshtohet vetëm në një kohë.

Kori

Në qiell dhe në tokë është frymë dhe galdim,

në ujë dhe në zjarr është jetë dhe krijim,

në gas e në vdekje është ëndërr dhe kujtim,

Amin! Amin! Amin!

Elegjia e dytë

Aedi

Akoma mars dhe lulet sonte u përlotën.

Nëpër natë rend shiu endacak

dhe lagjet e varfëra s’ndihen më;

ka edhe s’ka frymë,

ka edhe s’ka gjallesë mbi dhe,

ka edhe s’ka mbetur njeri ...

Kalon përmes shiut,

kalon përmes natës,

Atis* i zhgënjyer,

të shohë të vetmen dallëndyshe

që erdhi gabimisht në mëngjes pardje,

në emër të Atit,

në emër të Birit,

në emër të përjetësisë,

në emër të vazhdimit,

në emër të fjalës,

në emër të emrit!

Amin!

Kori

Në qiell dhe në tokë është frymë dhe galdim,

në ujë dhe në zjarr është jetë dhe krijim,

në gas e në vdekje është ëndërr dhe kujtim,

Amin! Amin! Amin!

*Atis - hyjnia frigjiane e vegjetacionit dhe bimësisë

Elegjia e tretë

Aedi

Tashmë ka ardhur koha të mendosh si kohë,

dhe fjalët t’i hash fije-fije, si kali tagjinë,

nëse baret vetmitar në atë botë në llohë,

nëse kurmin pa gjak e bart në djerrinë,

dhe nëse errësirë është e pak dritë kërkon,

si fllugë në stuhi endesh e s’hyn dot në liman,

nëse veç shkreti dhe gjë tjetër nuk shikon,

nëse përmes natës ndrin si flakadan,

nëse qan kërrusur në një pemë palmuq,

si një fëmijë jetim fillikat në botë,

nëse të mban pranë një hy trashaluq,

dhe nektar e ajazmë t’i përzien në gotë,

nëse mes dy botësh ende kolovitesh,

dhe këtë natë me shi je flutura rreth dritës,

nëse ti kumton fjalë e varg e jamb,

dhe në fund të strofës më thua: Unë jam!

Atëherë koha është vetë përjetësia,

dhe tek njëra-tjetra ndërkallen të dyja.

Kori

Në qiell dhe në tokë është frymë dhe galdim,

në ujë dhe në zjarr është jetë dhe krijim,

në gas e në vdekje është ëndërr dhe kujtim,

Amin! Amin! Amin!

Elegjia e katërt

Aedi

Ndoshta shiu s’pushon edhe sonte,

ka ende ditë nga marsi

dhe ende s’kanë ardhë marsianët

nga toka e premtuar.

Në Bruksel vajtojnë,

në Paris e Ankara vajtuan kohë më parë

ndonëse asokohe ty

një ëngjëll të fliste për botë të tjera.

Aksidente, sherre e terror ka ngado

e çdo ditë buis gjak në tokë...

Asnjëra nga sibilat nuk duket më në asnjë altar,

asnjë harpë, asnjë fyell, asnjë kitarë,

asnjë virgjëreshë nuk salikohet më për hyjtë,

më së shumti maniakët i salikojnë virgjëreshat

për t’i bërë qejfin hyut të tyre pa emër ...

Në shtratin e shiut vjen flauri nata,

nëpër natë jehojnë trumpetat e mallit.

Bota vazhdon si më parë,

në rrugën e saj të gabuar ...

Asgjë s’të bën të mendosh

se një ditë ka për të ndryshuar!

Ajme!

Kori

Në qiell dhe në tokë është frymë dhe galdim,

në ujë dhe në zjarr është jetë dhe krijim,

në gas e në vdekje është ëndërr dhe kujtim,

Amin! Amin! Amin!

Elegjia e pestë

Aedi

Ti nuk e kuptoje dot epokën e apple’s,

vije nga drita e kandilit dhe era e tij e rëndë,

vije nga viset e ashpra me dimra të gjatë e të pathyeshëm,

vije nga shpatet ku erërat shkulin lisat me rrënjë,

vije nga lugjet e honet ku shkumojnë ujërat e rrëmbyeshëm,

vije nga shkëmbinjtë ku pinus shkon për në qiell drejt,

prore kujtoje lahutën e babait dhe zërin e tij të malltë,

dhe s’kujtoje dot se bota kishte ndërruar krejt,

nëpër botë moderniteti si energji e përralltë,

kish ndërruar njeriun dhe s’kish më si dikur,

një që t’i besoje fjalën dhe hallin t’ia bëje dert,

Homo Sapiensi i ri, ajme, ty s’mund të të kuptonte kurrë,

se si binarin e rëndë nëntëdhjetë e dy vjet e barte në zverk,

derisa erdhi Atis dhe binarin e ktheve në urë,

derisa hodhe pastaj të fundmin nga lumenjtë,

dhe apeironi të krodhi në shpërgejtë e tij si një gur,

që rrokulliset mëngjesit të brymtë kur rrezja e gënjen.

Kori dhe aedi në unison

Në qiell, në ujë, në zjarr - kudo në rruzullim,

mes ëngjëjsh dëgjo harpën sesi oshëtin!

Marsi ikën në shi me vaj e lëngim,

me lutje, ajme, aleluja dhe amin!

Në amshim, në amshim, në amshim!

Elegjia e gjashtë

Aedi

Mëngjes.

Është ora gjashtë,

ka ngelur edhe një orë,

minutat ecin mbrapsht,

ora ka ngelur pa zemrek,

fryma nuk rri më në kafaz,

lëviz me nxit shtëpia

në ëndërr e përgjumur,

dhe mbi parvaz zgjat kokën

një hije kureshtare.

E ç’mund të bësh në një orë të vetme?

Ja t’i japin edhe dhjetë minuta të tjera,

njëzet, njëzet e një ...

Jo më!

Është ora për të ndalur orën!

Është koha për të ndalur kohën!

Hija zgjat kokën në dhomë,

mbi krevat sodit,

hyn,

ulet tek këmbët,

pastaj të vjen tek koka ...!

Ëngjëlli tokësor

ngre supet me dëshprim!

Pa e kuptuar,

ka kaluar ora shtatë!

Ka qenë ora më e shkurtër në të gjitha kohët!

Kori

Koha tkurret,

zhduken tavani, çatia, muret,

zhduken oborri, portat, gjerdhet,

zhduket gjithçka:

spitali, barrela, mehlemet, helmet,

luga, pjata, filxhani zhduken.

Zhduket krevati, çarçafët e bardhë si qefin,

zhduket qiriu mbi tavolinë,

zhduket kungimi i mbrëmësores me amin!

Një ëngjëll mbi flatra

të bart mbi greminë!

Drejt për në amshim!

Elegjia e shtatë

Aedi

Natë edhe sonte

e meqë është natë do të flas si ditën.

Herën e fundit, nëse e mban mend ende,

udhëtuam me makinën time në vendlindje.

Vetëm ne të dy!

Janë ca vite, nuk e di se sa,

më kujtohet se ka qenë behar,

ndoshta korrik.

Bënte vapë.

Nuk më vjen në hatër nëse na mundoi vapa aq,

apo një brengë e fshehtë na mundoi...

Në fakt nuk ia thamë aq hapur njëri-tjetrit

sa na dhimbsej vendlindja;

më shumë sodisnim në heshtje

panoramën e djegur nga vitet e mungesës.

Nuk është se u çmallëm;

më shumë u trishtuam të dy,

dhe erdhëm përsëri në jug,

duke hequr osh

thesin e arnuar të kujtimeve...

Më the se nuk doje ta shihje më ashtu

atë çka kishe ndërtuar në vitet e tu të gjatë.

Edhe unë i një mendje me ty isha,

dhe jam akoma,

madje malli më zhurit edhe mua,

por prapë nuk më shkohet atje ...

Më pas pata lexuar Ciceronin*;

burrë i ditur, romak dinak,

por me thënë të drejtën,

s’është se më ka ndihmuar shumë,

madje, ndonëse s’ka të sharë,

mendoj se vetëm flet për ngushëllimin,

duke shmangur thelbin e dhimbjes.

Bota i ka parë të gjitha;

lindjet, plagët edhe vdekjet,

ndarjet, lëngatën dhe ngadhnjimin,

lumninë e hareshme dhe dëshprimin,

dhe ndaj është bërë gjithnjë e më e trishtë,

gjithnjë e më shumë dyshuese,

gjithnjë e më shumë e prirur drejt së sotmes,

duke i shmangur brutalisht të gjitha,

përveç gjerdanit të domosdoshëm të konsumit.

Kori

Tani atje ka çastisur pranvera,

krëndet janë ngjallur

dhe limfa e tyre lëviz me nxitim

nga toka drejt qiellit.

Kori dhe aedi në unison

Në qiell dhe në tokë është frymë dhe galdim,

në ujë dhe në zjarr është jetë dhe krijim,

në gas e në vdekje është ëndërr dhe kujtim!

Amin! Amin! Amin!

Mars 2016