LETRA NGA HADI 

AFRICA

Videomontazh anglisht

 

 AFRICA

 

(Poezi - kushtim nga Granit Zela)

 

RRETHINAVE TE ANTLANTIDES 

 

Bota e mbretërve magë

Bashkëbisedim në distancë

  Për D.

Ti s’mund ta dish çka ndodhur kur Zoti krijoi Edenin,

nuk mund ta dish se ç’pa njeriu i parë në Eden,

historia jote është udhëtim i përmallshëm e lot,

ndarje e pritje pambarim si në legjendën e Ago Imerit.

Vetëdija të ka gjetur në rrugë të largëta

me sytë nga e shkuara,

vetëdija jote po aq mistike sa krijimi yt,

sa ardhja jote në jetë, sa rruga jote në këtë labirint.

Është Eros dhe Thanathos dhe ky është fatpërcaktimi -

të gjitha qytetet dhe gjithë çka mbi dhè notojnë

në amzën e ëmbël të këtyre hyjnive efemere;

ujërat që rrjedhin, pemët, malet, fushat e molepsura,

valët e detit që ke parë nga frëngjitë e anijeve

në detet e panjohur,

mjegullat që ti i ke shquar

nga trenat e perëndimit në ikje,

mbi fantazmat e pemëve në toka të huaja,

stinët që marshojnë në skuadrilje treshe në ekran,

që nga historia e panjohur e Edenit

deri tek çdo supozim tjetër.

Ti s’mund ta dish çka ndodhur

kur Zoti rrafshoi Antlantidën,

Babiloninë, Sodomën, Gomorrën, Pompein,

kur e shtriu rërën në hapësira të pamata në Sahara,

kur oqeanet i dërgoi në të katër anët e botës,

kur Himalajet i ngriti në qiell dhe barkën e Noes

e ngjiti në një luginë të malit Ararat ...

Janë aq gjëra që asnjë pritje s’mjafton për t’i mësuar.

Pritja ime e pashembullt tani po ma kthen gjakun,

nga i kuq bozhuri në të kaltër shprese qiellore.

26 tetor 2016

Ca gjethe ...

Ca gjethe kanë mbetur në rrugë,

në rrugë gjethet i hodhi tetori,

i hodhi tetori me erëra si fugë,

si fugë me dhëmbë aligatori,

aligatori që rri në zemër si gungë,

si gungë që s’hiqet nga kraharori.

Kanë mbetur në shpirt ca dhimbje,

ca dhimbje që lindin të tjera,

të tjera që lindin prapë dhimbje,

prapë dhimbje që lindin ngahera,

që lindin ngahera me dhimbje,

me dhimbje që s’hiqet nga dera.

Ca gjethe në rrugë janë harruar,

harruar si poetë të braktisur,

fare të braktisur dhe të truar,

të truar ende në udhë pa u nisur,

ende pa u nisur për të shkuar,

për të shkuar në tokën e vidhisur.

E ftohtë meit është o mik lavdia,

lavdia e varur mbi kurmin e vdekur,

mbi kurmin e vdekur ku arpia,

ku arpia mes rropullive rri pleksur,

rri pleksur siç rri historia,

historia ku jeta është molepsur.

Mesnatë tetori

Hënë tetori, mesnatës rrëshqasin mjegullat

prapa pemëve të bardha, si fantazma eunukësh

që s’duan të bien në sy.

Nën presionin e heshtjes,

dëgjohet vetëm zhurma e brendshme e kokës,

me tinguj të mbytur ritmik, si gurë

që rrokullisen në thellësi të humnerës.

Në shtretër flenë persekutorët e ditës -

tani ndjen se si ajri i lagësht i natës vjeshtore

të shkërben me kumtin e lirisë …

Në shtretër flenë të gjithë vrasësit e djeshëm,

ndërsa viktimat e tyre,

dritën e fundit kanë marrë me vete në Had

për t’ua kthyer xhelatëve nesër.

Asgjë s’e prish qetësinë e kësaj nate,

veç kërcitjeve të lehta të dyerve të kujtesës.

Në gjumë janë hajdutët, mendjemëdhenjtë,

thashethemexhinjtë, snobët, poetët ...

Flenë të gjithë dhe duken më qiellorë

se asnjëherë tjetër, por këtë gjë ata nuk e dinë …

Në shkretëtirë flenë akrepat,

në oqean flenë radhë oktapodët,

flenë kobrat në selvë.

Natë tetori në gjithë botën,

çdo gjë e ndjen se është diku,

gjithësesi ecën apo fle.

Vetëm mjegulla rrëshqet gjithë druajtje,

thua se mos prish qetësinë …

Tetor 2016

Bota e mbretërve magë

Mbretërit magë sfidojnë shkretëtirën,

zilkat e deveve të tyre tringëllojnë mbi duna.

Njerëzimi, si thnegla - me vegla, pa vegla,

po e kthen rruzullin në një portokalle të qëruar.

Ekosistemi ynë do të durojë edhe ca oreksin,

pastaj thneglat do mësohen të rrojnë me helmin.

Dhe vetë mbretërit magë do të sfidohen

nga shkretëtira pa limit pastaj.

O mbretër magë! O mbretër, o mbretër magë!

Tregojini botës ç’keni parë,

që bota mos ta shohë me sytë e fëmijëve tanë.

Tregojini botës për vetminë

në hapësirën mortume ku dunat grinden me erën.

Tregojini botës për dallgëzimin e trishtuar

të rërës nën dorën e thatë të erës.

16 tetor 2016

Bota e mbretërve magë

Mbretërit magë sfidojnë shkretëtirën,

zilkat e deveve të tyre tringëllojnë mbi duna.

Njerëzimi, si thnegla - me vegla, pa vegla,

po e kthen rruzullin në një portokalle të qëruar.

Ekosistemi ynë do të durojë edhe ca oreksin,

pastaj thneglat do mësohen të rrojnë me helmin.

Dhe vetë mbretërit magë do të sfidohen

nga shkretëtira pa limit pastaj.

O mbretër magë! O mbretër, o mbretër magë!

Tregojini botës ç’keni parë,

që bota mos ta shohë me sytë e fëmijëve tanë.

Tregojini botës për vetminë

në hapësirën mortume ku dunat grinden me erën.

Tregojini botës për dallgëzimin e trishtuar

të rërës nën dorën e thatë të erës.

16 tetor 2016

Requijemi i shkretëtirës

Shkretëtir’ e gjorë, hesht përjetë nën qiellin pa re,

kalojnë stinët mbi të dhe s’i sheh,

kalojnë zogjtë mbi të dhe s’i njeh,

nëpër rërë rreth e rreth shikimin mpreh,

natën ftohet - ngrin dhe ditën nxeh …

Shkretëtir’ e gjorë, hesht përjetë nën qiellin pa re.

Rërë pafund në Nevada, Sahara, Grand Viktoria,

rrëshqet rëra nëpër rërë si pikë loti,

ndonjë akrep baret jerm kot së koti,

hapësirë e mjerë gjer tek Zoti,

e djeg vapa dhe po aq e ngrin i ftohti ...

Rërë pafund në Nevada, Sahara, Grand Viktoria.

Era fryn mbi shkretëtirë - era fryn e lirë, e lirë...

S’ka asgjë, s’ka asgjë, s’ka asgjë ...

Natë e ditë jehon nga toka veç një zë,

si një shpirt i lirë që trupin sapo lë ...

Shpirt’ i vdekur pezull rri përjetë mbi të ...

Era fryn mbi shkretëtirë - era fryn e lirë, e lirë ...

Tetor 2016

Progresion neogotik

(poemë kozmogonike në stil postmodern)

themeli

vetmi

vetmi gjithandej

vetmi gjithandej në fshatra

vetmi gjithandej në fshatra të varfëra

vetmi gjithandej në fshatra të varfëra e qytete plot shkëlqim

vetmi gjithandej në fshatra të varfëra, qytete plot shkëlqim e kontinente

vetmi gjithandej në fshatra të varfëra, qytete plot shkëlqim e kontinente dhe në botën tonë, 
 me sa duket fare të vetmuar mes materies pa jetë.

oborri

braktisja na buzëqesh me sarkazëm

sarkazëm si gjuhë lavjerrësi në Kullën e anuar të Pizës

në Kullën e anuar të Pizës pizmosin dijetarë të rinj

dijetarë të rinj që tymosin hashash deri në orgazëm.

muret

tastiera fluturuese - delete this folder

delete this folder - absurd mirror

absurd mirror - connect the fjalë

connect the fjalë - with the words,

with the words - rreth e rrotull the world

the world me trumpeta - dum-da-da-da

dum-da-da-da - jasha, more ja.

oxhakët

pasdite

pasdite në perëndim

pasdite në perëndim me tym

pasdite në perëndim me tym të bardhë

pasdite në perëndim me tym të bardhë e të hidhur

pasdite në perëndim me tym të bardhë e të hidhur karbonik

pasdite në perëndim me tym të bardhë e të hidhur karbonik deri në re

kopshti

rrënjë squfuri spërkatin botën me ndryshk - exit please
fjalë të urta vdesin në barkun e pleshtit të kokës - hereabout

mungon një dritare, çatia pikon yje natën - eyewitness

në ekzorcizmin tonë mungon qenia - altogether
gjeografia e krijimit zbulon sekrete të frikshme - impurity
ma ha mendja, s’do ketë botë të tjera më të gjora - ineternity

çatia

kapela

kapela në varreza

kapela në varreza ligjëron

kapela në varreza ligjëron rekujemin

kapela në varreza ligjëron rekujemin e mbrëmjes

kapela në varreza ligjëron rekujemin e mbrëmjes me zë

kapela në varreza ligjëron rekujemin e mbrëmjes me zë a capela

pushim

dita e shtatë është pushim, por nuk është Shabbat

tani po kërkojmë një thërrime ujë në një pikë bukë

kemi harruar të sendërgjojmë një kitchen

kitchen, o kitchen, o kitshen

nuk ka kitchen

të gjitha bëhen copy paste

por jo kitchen

pa kitchen në amshim

duhet rifilluar çdo gjë nga fillimi

good bye

no signal 

Requiem për kujtesën

(cikël poetik në gegnisht )

 

Tiber Graku në ândrrën e Gajit

Në stil të âmël gegë

Medet, kaluen do vjet, o Gaj e unë në Tiber tretë,

kurkund n’nji breg s’kam dalë me pa as diell, as hânë,

n’ kllapi më dalin shpesh bashtina e ara shkretë,

gjithkah provincat qi t’mjerëve ua paç dhânë.

Kam mbet’ n’bujanë, nuk di çfarë stine âsht andej,

dhe për senat s’kam marrë mâ lajm qysh kur,

mendoj s’kanë mbetë n’ Romë për popuj mâ plebej,

ajme, t’mjerat krahina qi s’kanë mâ elb as grurë.

Nga dera e Grakut n’provinca presin rish njerëzia,

ajme, o Gaj, n’ Sardejë nevojën s’ta ka kush,

ndoshta n’ Forum të rrinë mbi krye, hem morti e lavdia,

a ndoshta Nazika, n’ Tiber ândrrat t’i përmbush.

Dy herë jam Tiber e jam kudo kah rrjedha shkon,

por, medet si s’më the njiherë si âsht Kornelë hyjnesha;

ajo nânë Grakësh, o vlla, veç marren s’ta duron,

kët’ porosi ma tha dikur, sa togën s’pari vesha.

Mâ shumë se rrjedha n’Tiber po m’ tret, o Gaj dyshimi,

se s’ka për të pasur kurrë mâ paqe Roma,

partitë kanë prijës t’smuet gjithherë nga njifarë krimbi;

primat i drejtë n’ u bâfsh e ke shpatën tek koka.

Nuk mundem mâ, o Gaj, gjithkah m’ ushtojnë veshët,

nga rrjedhë e Tiberit, llumi e vigmat e ksaj bote;

ndoshta do prehem ca, n’se zâni yt i breshërt,

do derdhet n’Kapitol, mbi ogurzij si hobe.

Mars 2016

Paskajore

N’paskajore s’ka mâ fërmim qiejsh pa skaj,

ka mot qi trajtat janë lidhë m’nji trajtë,

çdo gja âsht bukur, por ndoshta edhe njai

tis paskajor kish me e bâ mâ t’prâjtë,

rrjedhën e âmël qi frymon ndër shekuj,

ndër viset shqiptare krejt kudo kah janë,

kish me kânë bash vetë temjani n’tempuj,

n’tabernakull zâ qiellor kish me kânë.

Paskaj paskajores tash po i soset limfa,

limfa e rujetun âmël nga koha e lashtë,

si amforë e vjetër shkapërderdhë n’grimca,

shformohet n’ kujtesë me ritëm t’ avashtë.

Nëntor 2016

Bân ftohtë ...

Bân ftohtë, por bora s’ka me râ,

as kët’ stinë mi dhenat e mardhuna gjithkah,

n’jug fryma e detit pa prâ,

mî fushat e gjâna me amzën e Mesdheut hukat.

N’parzëm nji melankoli sa herë ma bjerr,

krejt paqen e ditve t’panumrueme qi ikin,

i vrazhdë m’fërgllon veriu nëpër terr,

si nji kalë që n’hon me galop e hedh eremitin.

Prej askundit ka me ardhë sosja tinëzisht,

kur s’e pret, kur s’e di, kur s’ta thonë,

pabesia fle n’urrejtje t’rafinueme krejt urtisht,

pret çasin e saj për me u bâ zezonë.

Nëntor 2016

Vjeshta e fundit trojane e Odiseut

Çastisi dhe kjo vjeshtë me shira e stuhi,

skaj fushës Eukrisë mi zall janë shatoret,

si n’atdhe gjithë fiset me plaçkë e me sinore,

tash dhjetë vjet i ha krypa e detit të zi.

Te zgavrat dergjen shpresat, apo shuhen prore;

s’ka ilaç për dhimbjen e fatosave të ri,

me angrra t’coptueme nga Hektor hyjnori,

dhe djelmnia e Trojës me zhgjeta mizore.

Janë djemtë e Mikenës, Itakës dhe Spartës,

djelmnia hyjnore nga Argosi, Eleuzina,

që vdesin n’mjerim pa Deus ex machina,

me plagët e malcueme prej skamit e lëngatës.

Baret Odiseu bregut plim me zgavra,

si kuaj të cofun - disa janë rrënue,

n’bark t’Poseidonit kanë për t’u mbarue,

shitue krejt nga lufta n’qymyr e kadavra.

Vjeshtë reumatizmale. Deti me erë e mnerë, pa Eros -

rreket të përlajë zgavra, shatore e kufoma -

me qindra histori stoike që do harrohen tevona,

përmbledhë thjeshtë në numra enigmatik në epos.

Vjeshtë 2010

Requiem për kujtesën

Babës tem, në vjetin e tij të 92-të të jetës

Që kur vuejtja kujtesën ta ka avanisë,

kaloi do kohë e val’ e detit s’del n’ breg;

s’e marr dot me mend se ç’galaktikë,

ta përgjëron nji lutje nëpër shteg,

t’joshjes s’apeironit qi tebdil,

në asgjânë e tij të fton atje me grep;

paj, medet, rrug’ e gjatë të heq në fill,

ku s’ka pemë, as hije veç gazep.

Ndoshta ktej je velur tash e ne s’e dimë,

janë më shumë qi t’presin në at’ botë,

shpirtna t’fikun, bjerrun mallit shqim -

bân të ikësh prapë e s’ikën dot.

Dhe lufton me muzgun qi dendsohet,

seç shikon dhe nuk e di se ç’âshtë,

ajme s’del në botë askush të shenjtërohet,

muzgun duke sprapsur tej në hânë.

Ajme s’del askush qi dritën prapë ta sjellë,

pak mehlem për avanisjen e kujtesës,

qi si fllugë e humbun nëpër shtjellë,

pezull rri mi hon mes jet-e-dekës.

Tash me mend e marr se si do jetë atëherë,

kur në shteg të zymtë nji ditë do jesh largue;

paj, këtë botë ma të vogël ke me e lânë - heterë,

të pafundme do ta gjesh ku do kesh shkue.

4 shkurt 2016

Lakedemonia

Ullishtat dhe rozgat janë kthye në qymyr kaherë,

vetmitare endet era mbi kolonadat e lashta,

tash çapin këtu veç turistë dhe toka âsht djerrë,

konform rregullave të ashpra.

Lakedemonas hyjnorë, njerëz të rregullit e ligjit!

Në Kretë, a në Delf, bash mirë askush s’e di,

me premtimin hyjnor Likurgu përjetë ju lidhi,

dhe vetë për ligjin ra fli.

Dhe ju spartanë fisnikë qi vdisnit për atdhe,

e mbajtët fjalën e dhânë për pesëqind vjet,

derisa Agjid Arkidamidi prej Plutit u bâ prè,

dhe prapë - secili në qesen e vet.

Prej atëherë, o lakedemonas qi bridhnit me leshnik,

kitonin e praruem athinas do ta shihnit me zili;

vetë Pluti i ndau njerëzit në skamnorë e pasanikë,

të ngopun dhe në uri.

Ullishta të reja tash ka prapë kso ane,

dhe era vjen vërdallë mi gurët e lashtë,

kolonadat dergjen përbri nji murane,

në vdekje të avashtë.

5 mars 2016

Shën Pikëllima

(Fejton analitik)

Vitet nëntëdhjetë

s’është e lehtë të sillen ndër mend

divorci apokaliptik

moskokëqarja

bunkerizimi postmodern i qenies

me inerte të rreshkura folklorike

qytetari i ri psiko-social, i cili

me paracetamol dhe pak djathë

shtynte bukën e shtypur të drekës

duke nëpërdhembur pasazhe nga Cikli i Kreshnikëve

tek shatërvani në buzë

apo tek ushtari përjetë i panjohur

ndërsa bota vinte rreth e çark nesh

teksa rrekej të zvogëlohej sadopak

për të hyrë klandestine në vendin e shiponjave

mu në mes të eposit tonë heroik.

S’gjente derman operacioni Pelikan

mbi pelikanë suleshin ngado dhelpra fluturake

kafshonin, zhgërryenin

shkërmoqnin llokma

duke zhdukur gjurmët e krimit

kurse njerëzia vejevinin nëpër stacione

të largëta e të panjohura

duke sjellë bimë shprese

të cilat thaheshin sakaq

nën serën tonë pa fotosintezë

dhe të gjithë çmeriteshin me veten e tyre

sa afër peskemi qenë me lirinë

dhe kurrë s’e kemi ditur

ndoshta një orë me gomone

mbase edhe tre çerek ore

duke matur milje pas milje gjelbërimin

hapësirën përplot me lule rekujemi

nga kepi i Shpresës së Vdekur

deri në bregun e Kepit të Shpresës së Mirë

Vitet nëntëdhjetë

punëtorët e ndërmarrjes tipografike Mihal Duri

para se të linin amanet përvojën e tyre

tek kamerierët - tipografët dixhitalë të facebokut

tani shtypnin në letër tip

shtypin tipik pluralist

të një pluralizmi tipik

ndërsa rrugëve të Shën Pikëllimës

frynte era e mardhur e lirisë me kusht

dhe Tirana kryesisht mbarështohej

me hormone të huazuara

të cilat prodhonin një spermë sterile

më pas filloi klonimi intelektual

orvatje e zgjuar por pa pikë suksesi

kinse masa e duhur parandaluese

ndaj asfiksisë totale sociale.

Në trotuaret e vjetra

në rrugët magnetike tek ish Blloku

zuri të projektohej Europa e të shtunave

shërbim non stop njëzet e katër orësh

në shtatë ditët e javës

modeli i gjeneratës së re

ironike ndaj dijeve dhe idealeve historike

specia specifike e bardëve ekzotikë të turbofolkut

analistët pluridimensionalë të makiatos

industrialistët e rinj të urës së Lanës

politikanët e rinj gjithë etikë

ende sa pa veshur uniformën e laureatit të Harward-it

gazetarët e poetët e panumërt gaztorë

të cilët vetëm pak vite më vonë

do të uleshin këmbëkryq

midis odës së madhe të letërsisë shqipe

duke i lënë në këmbë, tek dera

të gjithë ata që do mëtonin të hynin paskëtaj.

Dhe ne që kaluam asokohe

përmes kataklizmës së madhe

tani në mesmoshë vuajmë gati të gjithë

nga stomaku i dendur keqas dikur

me çokollata Hilal

nga dhimbja e syve

nga anoreksia sociale pothuaj akute

pacientë pa shërim të rrasur shtrembër si pyka

në spitale endacakësh

pjella pa atdhe, fis dhe origjinë

të presuar nga lavdia e brezave paraardhës

dhe nga pasardhësit tanë koketë e arrogantë

të ngelur pa limfë

si pemë me rrënjë gjysëm të kalbura

në moçalishten e zymtë sociale

që kundërmon sparogë në ajrin e shekullit

të njëzet e njëtë.

3 tetor 2016